Muzeum Okręgowe w Suwałkach

ul. T. Kościuszki 81, 16-400 Suwałki

Rok założenia: 1956

     Tradycje muzealnictwa w Suwałkach sięgają lat 1907-1908, kiedy to przy Szkole Handlowej zaczęto organizować Muzeum Ziemi Suwalskiej, którego otwarcie nastąpiło w czerwcu 1909 r. W czasie I wojny światowej zbiory przewieziono do Rosji. Muzeum o tej samej nazwie powstało po raz kolejny w 1956 roku jako placówka społeczna. W dwa lata później zostało upaństwowione. Po powstaniu województwa suwalskiego, Muzeum Ziemi Suwalskiej przekształciło się w 1975 roku w Muzeum Okręgowe w Suwałkach. Od 1.01.1999 roku podlega suwalskiemu powiatowi grodzkiemu. Muzeum mieści się w zabytkowym budynku dawnej Resursy Obywatelskiej wzniesionym w latach 1912-1913.

     Strukturę suwalskiego muzeum tworzą następujące działy merytoryczne: archeologiczny, etnograficzny, historyczny, dokumentacji historii najnowszej, geologiczny, historii sztuki, kultury literackiej Suwalszczyzny oraz promocji i upowszechniania. Dział Archeologiczny prowadzi szeroko zakrojone badania nad pradziejami Suwalszczyzny i wschodnich Mazur. Posiada w swoich zbiorach bogatą kolekcję zabytków z epoki kamienia oraz związanych z kulturami bałtyjskimi od wczesnej epoki żelaza po wczesne średniowiecze. Dział Etnografii prowadzi badania oraz gromadzi zabytki kultury ludowej z terenów Pojezierza Suwalsko-Augustowskiego. Na uwagę zasługują zbiory tkactwa, sztuki ludowej, plastyki obrzędowej oraz wytwory tradycyjnych rzemiosł ludowych. Zbiory Działu Geologii oparte w dużej mierze na darach, zawierają okazy skał narzutowych i skamieniałości z terenu Suwalszczyzny. Dział Historii kolekcjonuje muzealia dokumentujące historię regionu, przede wszystkim XIX wieku i okresu międzywojennego. Powojenną historię miasta i regionu dokumentuje Dział Dokumentacji Historii Najnowszej. Na zbiory Działu Sztuki składają się niezwykle cenne dzieła malarstwa, rzeźby i sztuki użytkowej XVIII-XX wieku. Znajduje się tu jedna z największych w kraju kolekcji obrazów i szkiców Alfreda Wierusza-Kowalskiego, obrazy między innymi Jacka Malczewskiego, Juliana Fałata, Chrystiana Breslauera, Teodora Axentowicza, Leona Wyczółkowskiego, Stanisława Ignacego Witkiewicza oraz zbiory porcelany miśnieńskiej i secesyjnych szkieł Galee. Celem Działu Kultury Literackiej Suwalszczyzny jest otoczenie opieką spuścizny i pamiątek związanych z literaturą, jej twórcami, a także z szeroko pojętym życiem literackim na Suwalszczyźnie i północno-wschodniej Polsce. Dział Promocji i Upowszechniania oprócz obsługi wystaw prowadzi cieszące się dużą popularnością wśród dzieci i młodzieży lekcje muzealne z zakresu archeologii, etnografii, sztuki i historii regionu.

     Muzeum Okręgowe w Suwałkach udostępnia zwiedzającym następujące wystawy stałe: „Alfred Wierusz – Kowalski 1849-1915”(malarstwo), „Na dziejowym trakcie”- wystawa historyczna, „Najstarsze dzieje. Suwalszczyzna i Wschodnie Mazury od schyłku epoki lodowej do upadku Jaćwieży” – wystawa archeologiczna.

     Od kilku lat muzeum jest organizatorem dwóch dużych imprez plenerowych popularyzujących historię regionu: Warsztaty Archeologii Eksperymentalnej, Jaćwieski Festyn Archeologiczny w Szwajcarii, w rejonie „Cmentarzyska Jaćwingów, przybliżającego najstarsze dzieje Suwalszczyzny i „Pikniku Kawaleryjskiego. Dni Kawaleryjskie w Suwałkach.” propagującego kawaleryjskie tradycje miasta. Placówka jest także wydawcą wielu publikacji z zakresu swojej działalności oraz organizatorem sesji naukowych i popularnonaukowych.

     Muzeum Okręgowe w Suwałkach posiada oddziały: Muzeum im. Marii Konopnickiej

Muzeum im. Marii Konopnickiej

Oddział Muzeum Okręgowego w Suwałkach

16-400 Suwałki, ul. T. Kościuszki 31, tel. (0-87) 566-41-33

    Idea utworzenia muzeum w domu, w którym urodziła się Maria Konopnicka pojawiła się po raz pierwszy w trakcie przygotowań do obchodów 40. rocznicy śmierci poetki, w związku z planami powołania Muzeum Ziemi Suwalskiej. Starania podjęte przez Prezydium Miejskiej Rady Narodowej w Suwałkach nie przyniosły jednak rezultatu.

W 1967 roku miejscowe władze podjęły decyzję o wykwaterowaniu lokatorów zajmujących dom urodzenia Marii Konopnickiej i przeznaczeniu go na potrzeby muzeum. Starania mające na celu utworzenie muzeum poświęconego poetce znalazły swój finał dopiero w 1973 roku, głównie dzięki staraniom Zygmunta Filipowicza, ówczesnego kierownika Muzeum Ziemi Suwalskiej. 23 sierpnia zwiedzającym udostępniona została pierwsza wystawa pt. „Maria Konopnicka 1842–1910”, która zajmowała jedynie dwie sale. Rok później ekspozycję powiększono o XIX-wieczny salonik i wystawę z ilustracjami Jana Marcina Szancera do baśni „O krasnoludkach i o sierotce Marysi”. Po utworzeniu w 1975 roku Muzeum Okręgowego w Suwałkach Muzeum Marii Konopnickiej zostało przekształcone w jego oddział. W 1978 roku cała posesja została wykupiona i przekazana na potrzeby muzeum. W 1990 roku rozpoczęto remont, który trwał do 1995 roku. W grudniu otwarta została nowa ekspozycja stała pt. „Maria Konopnicka 1842–1910. Za zamkniętymi drzwiami czasu”, która zajęła cały parter kamiennicy. Od 1998 roku muzeum nosi nazwę Muzeum im. Marii Konopnickiej. W 2002 roku oddano do użytku wyremontowany „pałacyk”, który przeznaczono na potrzeby wystaw czasowych. W 2008 roku powstał Dział Kultury Literackiej Suwalszczyzny, którego celem jest dokumentowanie życia literackiego oraz opieka nad spuścizną pisarzy związanych z regionem. W latach 2016–2018 przeprowadzono kolejny remont budynku muzeum. Zwiedzającym udostępniona została czasowa wystawa pn. „Przez tęskność... O Marii Stanisławie z Wasiłowskich”. Obecnie trwają prace związane z realizacją nowej wystawy stałej.

Muzeum im. Marii Konopnickiej jest ważnym punktem na muzealnej mapie Polski. Zrealizowało kilka interesujących wystaw, poświęconych m.in. wybitnym twórcom literatury, historii Suwałk i związanych z nimi postaci, a także tematyce dziecięcej. Odbywają się tu liczne spotkania autorskie, wykłady, prowadzone są lekcje muzealne i zajęcia dla młodzieży. Mimo mijającego czasu pamięć o suwalczance Marii Konopnickiej trwa i przepełnia mury jej rodzinnego domu.